W roku 2020 i 2021 mierzymy się z poważnym oraz globalnym wydarzeniem jakim jest pandemia koronawirusa SARS-CoV-2. Problem dotknął nas przede wszystkim w kontekście zdrowotnym. Aktualnie zaleca się, aby osoby czujące się chore, czy też posiadające objawy ze strony układu oddechowego powstrzymywały się od przebywania wśród innych ludzi i pozostawały w domu do czasu powrotu do zdrowia. Pracownikowi, czyli osobie zatrudnionej na podstawie umowy o pracę, mianowania, powołania, wyboru i spółdzielczej umowy o pracę przysługuje prawo do nieświadczenia pracy z powodu choroby. Okres niezdolności do pracy z powodu choroby jest usprawiedliwioną nieobecnością w pracy. W związku z powyższym, pracownik obowiązany jest niezwłocznie zawiadomić pracodawcę o przyczynie swojej nieobecności i przewidywanym okresie jej trwania, nie później jednak niż w drugim dniu nieobecności w pracy. Niedotrzymanie tych terminów może być uzasadnione jedynie poważnymi okolicznościami takimi jak obłożna choroba pracownika przy równoczesnej nieobecności domowników. Informacje o chorobie pracownik może przekazać osobiście, jak również za pośrednictwem innych współpracowników, telefonu, poczty, o ile w regulaminie pracy lub układzie zbiorowym nie jest zapisane inaczej. W czasie trwania zwolnienia lekarskiego, choremu pracownikowi nie wolno podejmować żadnej pracy, w tym czasie ma on obowiązek się leczyć.
Od 16 maja 2021r płatnicy zgłaszający do ZUS osoby zatrudnione, będą mieli obowiązek wykazywania w dokumentach zgłoszeniowych ZUS ZUA i ZUS ZZA kody zawodów. Wszystko za sprawą ustawy z 14 maja 2020r. „O zmianie niektórych ustaw w zakresie działań osłonowych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2” (Dz. U. z 2020 r., poz. 875, z późn. zm.) - ( Tarcza 3.0) a dokładnie art. 10 pkt 2 tejże ustawy, który wprowadził zmiany w art. 36 ust. 10 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Zgodnie z nowym brzmieniem art. 36 ust 10 ustawy systemowej z dokumentach zgłoszeniowych do ZUS, oprócz dotychczasowych danych trzeba będzie wykazywać kod wykonywanego zawodu.
Na forum Rady Dialogu Społecznego pomiędzy przedstawicielami pracowników pracodawców i strony rządowej w dalszym ciągu trwają burzliwe prace nad zmianami w Kodeksie pracy. Ministerstwo Rozwoju Pracy i Technologii w marcu bieżącego roku przedstawiło najnowszą wersję projektu ustawy dotyczącą między innymi kwestii pracy zdalnej. Przedstawiciel MRPiT Iwona Małek poinformowała, że zgodnie z założeniami "praca zdalna będzie mogła być wykonywana całkowicie lub częściowo w miejscu zamieszkania pracownika lub w innym miejscu ustalonym przez pracownika i pracodawcę". Porozumienie pomiędzy pracownikiem i pracodawcą dotyczące wykonywania pracy zdalnej będzie dopuszczalne przy podpisywaniu umowy o pracę, jak również w trakcie zatrudnienia. Warunki pracy zdalnej będą określane w porozumieniu zawieranym między pracodawcą i zakładowymi organizacjami zawodowymi, a jeżeli nie dojdzie do zawarcia takiego porozumienia albo u pracodawcy nie istnieją związki zawodowe– w regulaminie ustalonym przez pracodawcę.
Pod koniec grudnia 2020 r. pierwsze dawki szczepionki przeciwko COVID-19 zostały podane pracownikom sektora ochrony zdrowia Były one podawane jedynie osobom, które wyraziły na to swoją zgodę. Należy jasno zaakcentować, że szczepienia w Polsce są bezpłatne oraz mają charakter wyłącznie dobrowolny. Pracodawcy nie mają prawa wymagać od pracowników ani kandydatów do pracy zaszczepienia się na COVID-19. W aktualnym stanie prawnym nie istnieje żadna podstawa prawna, która obligowałaby pracownika do zaszczepienia się przeciwko koronawirusowi. Zgodnie z art. 31 ust. 2 Konstytucji, Rzeczypospolitej Polskiej, nikogo nie wolno zmuszać do czynienia tego, czego prawo mu nie nakazuje.
Zgodnie z przepisami art. 22 ust. 2 pkt 3 ustawy o PIT podwyższone koszty uzyskania przychodu w wysokości 300 zł przysługują pracownikowi, którego miejsce stałego lub czasowego zamieszkania jest położone w innej miejscowości niż ta, w której znajduje się jego zakład pracy, pracownik nie otrzymuje dodatku za rozłąkę, złożył oświadczenie na cele stosowania podwyższonych kosztów uzyskania przychodu. Zgodnie z informacjami Ministerstwa Finansów, pracownik, który ma miejsce stałego lub czasowego zamieszkania poza miejscowością, w której znajduje się zakład pracy, wykonujący pracę na polecenie pracodawcy w trybie zdalnym, zachowuje prawo do podwyższonych kosztów uzyskania przychodu w okresie stanu epidemii COVID-19.
Od 1 kwietnia rozpocznie się nowy rok obowiązywania składki na ubezpieczenie wypadkowe. W Dzienniku Ustaw pod pozycją 489 opublikowano Rozporządzenie Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 16 marca 2021r zmieniające rozporządzenie w sprawie różnicowania stopy procentowej składki na ubezpieczenie społeczne z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych w zależności od zagrożeń zawodowych i ich skutków. Do rozporządzenia dołączono załącznik prezentujący obowiązujące od 1 kwietnia br. stawki procentowe składki na ubezpieczenie wypadkowe, do którego link zamieszczamy poniżej. Dla przypomnienia, na podstawie PKD stopę procentową składki na ubezpieczenie wypadkowe ustalają płatnicy, którzy zgłaszają do ubezpieczenia wypadkowego, co najmniej 10 ubezpieczonych, ale nie byli zobowiązani do przekazywania do ZUS informacji ZUS IWA i przez ostatnie 3 lata kalendarzowe takiej informacji nie przekazali. W przypadku płatników zobowiązanych do przekazywania informacji ZUS IWA, którzy, przez ostatnie 3 lata przekazali taką informację do ZUS, wysokość stopy procentowej na ubezpieczenie wypadkowe wyznaczy ZUS.
Regulacje ustawy covidowej na pierwszy rzut oka nie stawiają przeszkód do świadczenia pracy zdalnej poza granicami kraju. Pracownik musi mieć jedynie odpowiednie umiejętności oraz możliwości techniczne i lokalowe do świadczenia takiej formy współpracy na czas epidemii koronawirusa. W pakiecie przepisów przyjętych przez Sejm i Senat w związku z pandemią COVID-19 nie jest dokładnie określona forma, w jakiej praca zdalna ma być polecona i wykonywana. Nie są również precyzyjnie wskazane zasady kontrolowania pracowników i określania miejsca wykonywania przez nich pracy zdalnej. Należy podkreślić, że pracownik, który samodzielnie zdecydował się na pracę zdalną w państwie innym niż Polska nie będzie posiadał statusu osoby ubezpieczonej. Brak określenia przez pracodawcę w poleceniu pracy zdalnej miejsca jej wykonywania poza granicami Polski powoduje, że nie są spełnione przesłanki do wydania przez ZUS zaświadczenia A1 (art. 12 rozporządzenia 883/2004) dla pracowników delegowanych. Zwracamy także uwagę na zagrożenia spowodowane długim przebywaniem na terytorium innego państwa niż Polska i wykonywaniem tam pracy zdalnej. Pobyt powyżej 183 dni w roku podatkowym w takim kraju, może spowodować, że organy państwa zagranicznego uznają takiego pracownika za swojego rezydenta podatkowego, a także stwierdzą podleganie lokalnemu prawu ubezpieczeń społecznych. Zagrożenie to dotyczy również pracodawcy, gdyż może powstać obowiązek zapłacenia podatku dochodowego za granicą, jak również konieczność zarejestrowania w systemie ubezpieczeń społecznych danego państwa i odprowadzenia należnych składek na ubezpieczenia społeczne.
Zgodnie z najnowszymi wytycznymi Ministerstwa Rozwoju, Pracy i Technologii pracodawca może udzielić urlopu wypoczynkowego pracownikowi objętemu izolacją domową z powodu COVID-19. Art. 2 pkt 11a Ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi wskazuje, że izolacja w warunkach domowych to odosobnienie osoby chorej z przebiegiem choroby zakaźnej niewymagającej bezwzględnej hospitalizacji ze względów medycznych w jej miejscu zamieszkania lub pobytu, w celu zapobieżenia szerzenia się chorób szczególnie niebezpiecznych i wysoce zakaźnych.
W tym roku zmiana czasu zimowego na letni nastąpi w dniu 28 marca. Regulacje w tym zakresie wynikają z § 1 ust. 1 pkt 5 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów w sprawie wprowadzenia i odwołania czasu środkowoeuropejskiego w latach 2017-2021. Zmiana czasu zimowego na czas letni, powoduje, że pracownicy pracujący na nocnej zmianie w dniu 28 marca, kiedy nastąpi przesunięcie wskazówek zegara z godziny 2:00 na godzinę 3:00, będą pracowali o 1 godzinę krócej, pomimo tego, że będą pracowali zgodnie ze swoim rozkładem czasu pracy. Powstaje pytanie, w jaki sposób, należy rozliczyć wynagrodzenie pracownika, gdy pracownik z powodu zmiany czasu nie przepracuje pełnego wymiaru?
W Dzienniku Ustaw z dnia 8 marca 2021r pod pozycją 420 zostało opublikowane Rozporządzenie Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej zmieniające rozporządzenie w sprawie określenia niektórych wzorów oświadczeń, deklaracji i informacji podatkowych obowiązujących w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych.